ضایعات میلگرد، انواع و نحوه بازیافت
ضایعات میلگرد، میلگردهایی هستند که به دلیل مشکلاتی مانند برش یا خمکاری اشتباه، یا از تخریب ساختمان‌ها به دست می‌آیند. با اینکه این میلگردها ممکن است بی‌فایده به نظر برسند، اما با بازیافت مناسب، می‌توان آن‌ها را به منابعی با ارزش تبدیل کرد. بازیافت میلگرد ضایعاتی هزینه‌ها را کاهش داده و به محیط زیست کمک می‌کند. این میلگردها می‌توانند در پروژههای مختلف یا برای تولید میلگردهای جدید استفاده شوند. با اینکه مزایای بازیافت میلگردها زیاد است، اما ممکن است کیفیت پایین برخی از میلگردهای ضایعاتی چالش‌هایی را ایجاد کند. در این مقاله با گروه ثنعتی ایران کوپلر همراه باشید.
ضایعات میلگرد چیست؟
منظور از میلگرد ضایعاتی میلگردی است که بعد از تولید، برش یا خمکاری به دلایل مختلف قابل استفاده نباشد و یا از تخریب سازه‌ها به جا مانده باشد. در نگاه اول شاید این نوع میلگردها بلااستفاده به نظر برسند، اما در حقیقت میلگردهای ضایعاتی منبعی ارزشمند هستند.
بازیافت یا اصلاح ضایعات میلگرد می‌تواند آن‌ها را قابل استفاده مجدد کند. استفاده از میلگرد ضایعاتی هزینه‌های مصرفی را به طور قابل توجهی کاهش می‌دهد.
چگونگی به وجود آمدن ضایعات میلگرد
ضایعات میلگرد ساختمانی شامل انواع میلگردهایی است که از فرایند تولید میلگرد تا استفاده در صنعت ساخت‌وساز به دلایل مختلفی غیرقابل استفاده می‌شوند. این دلایل شامل موارد زیر می‌شود:
ضایعات خط تولید: ممکن است زمان تولید، میلگرد از خط تولید خود خارج شده و فرم خود را از دست بدهد یا زمان برش، برش‌های غیرقابل استفاده ایجاد شود.
تخریب ساختمان: بیشترین میلگردهای ضایعاتی مربوط به تخریب سازه‌ها هستند. میلگردهای استخراج شده به عنوان میلگرد قراضه بازیافت می‌شوند.
اشتباه در برش یا خم کاری: زمان ساخت‌وساز، خطاهای انسانی یا خطا در دستگاه‌ها، به تولید قطعاتی منجر می‌شود که قابل استفاده در سازه نیستند.
تغییرات در طراحی پروژه: اگر طراحی سازه تغییر کند، ممکن است میلگردهای اضافی یا استفاده نشده به عنوان ضایعات باقی بمانند.
تمام شدن پروژه: در پایان بسیاری از پروژههای ساختمانی، مقادیری میلگرد اضافه، برش خورده، خم شده و … باقی می‌ماند که دیگر نیازی به آن‌ها نیست.
میلگرد قراضه با میلگرد بازیافتی چه تفاوتی دارد؟
در بررسی و شناخت میلگرد قراضه و آشنایی با آن، درک تفاوت میلگرد بازیافتی و میلگرد قراضه مهم است.
میلگرد بازیافتی میلگردی است که خواص مکانیکی و شیمیایی خود را از دست نداده و همچنان می‌توان از آن در موارد و پروژههای متفاوت استفاده کرد. هر چند ممکن است آن را دوباره به فرایند تولید بازگرداند و در کارخانه تولید فولاد بازیافت کرد.
اما میلگرد قراضه عمر مفید خود را از دست داده است و برای استفاده مجدد در پروژههای مختلف مناسب نیست. میلگردهای قراضه به عنوان آهن قراضه و خصوصا در خطور تولید فولادسازی استفاده می‌شوند.
انواع ضایعات میلگرد
انواع میلگرد ضایعاتی با توجه به منابعی که ضایعات از آن به دست می‌آید به دو دسته تقسیم می‌شوند:
۱- میلگرد ضایعاتی سالم
باقی‌مانده‌های خطوط تولید کارخانه‌های ساخت میلگرد و یا باقی‌مانده میلگردهای بریده و خم شده در کارگاه‌ها یا میلگردهای بلا استفاده، در این دسته قرار می‌گیرند. گرچه این ضایعات میلگرد معمولاً طول، ضخامت و نوع (آجدار، ساده) متفاوتی دارند، اما میلگردهای سالمی هستند.
این ضایعات میلگرد معمولا به دلیل ارزش بالا و سهولت بازیافت، بلافاصله یا طی قراردادهای بلند مدت به کارخانه‌های فولادسازی برای بازیافت منتقل می‌شوند و یا به روش‌های دیگر مانند صاف کردن مجدد، در پروژههای مختلف استفاده می‌شوند.
۲- میلگرد ضایعاتی قراضه
اغلب از تخریب پروژههای ساختمانی به دست می‌آیند. نوع میلگرد ضایعاتی حاصل از تخریب سازه‌ها معمولا مخلوط با سایر قراضه‌های آهنی است. همچنین میلگردهایی که عمر مفید آن‌ها گذشته است، در این دسته قرار می‌گیرند. این میلگردهای قراضه کیفیت پایینی دارند و برای استفاده مجدد مناسب نیستند.
این نوع میلگردهای ضایعاتی معمولا خرد شده و برش داده می‌شوند و بعد از پالایش و حذف آلاینده‌ها، به عنوان آهن قراضه با دیگر مواد اولیه در کوره‌های فولادسازی استفاده می‌شوند.
کاربردهای ضایعات میلگرد
کاربرد اصلی ضایعات میلگرد، ساخت میلگرد از فرآیند ذوب ضایعات است یا به عبارت دیگر قراضه میلگرد مجددا برای ساخت میلگرد استفاده می‌شود، اما از میلگردهای ضایعاتی در کاربردهای دیگر نیز استفاده فراوانی می‌شود.
استفاده مجدد: میلگردهای ضایعاتی سالم که عمر مفید خود را از دست نداده‌اند، می‌توانند در پروژههای مختلف مجددا استفاده شوند.
ساخت میلگرد جدید: ضایعات میلگرد پس از ذوب شدن و فرآوری مجدد، برای تولید میلگردهای جدید استفاده می‌شوند.
تولید قطعات فلزی: بسیاری از قطعات صنعتی و ساختمانی با استفاده از آهن‌آلات بازیافتی مانند میلگرد ضایعاتی تولید می‌شوند.
ساخت محصولات هنری و تزئینی: محصولات تزئینی و هنری زیادی هستند که با استفاده از میلگردهای بازیافتی خلق شده‌اند.
استاندارد ضایعات میلگرد
میلگردهای ضایعاتی که از جنس فولاد (آلیاژی از آهن) هستند، در دسته آهن قراضه قرار می‌گیرند. لذا استانداردهای مصوب برای قراضه‌های آهنی، مشمول میلگردهای قراضه نیز می‌شود.
از این رو می‌توانید شرایط عمومی، نحوه تقسیم‌بندی، ویژگی‌ها و روش‌های آزمون مربوط به آهن قراضه و همچنین میلگردهای قراضه را در استانداردهای زیر پیدا کنید.
| شماره استاندارد | هدف و دامنه کاربرد |
| ۳۸۱۵ | شرایط عمومی قراضه‌های آهنی |
| ۳۸۱۸ | قراضه‌های آهنی – تقسیم‌بندی و ویژگی‌های قراضه فولادی ساده |
| ۱۹۴۶۶ | قراضه‌های آهنی موجود در پسماندهای شهری – روش آزمون |
| ۱۹۴۶۴ | قراضه‌های آهنی موجود در پسماندهای شهری – ویژگی‌ها |
مزایا و معایب ضایعات میلگرد
افزایش بازیافت ضایعات میلگرد، دو مزیت اصلی به همراده دارد که شامل کاهش هزینه‌ها و کاهش میزان آسیب به محیط زیست است.
- کاهش هزینه‌ها: به صراحت باید گفت رایج‌ترین و اصلی‌ترین دلایل صنایع برای بازیافت ضایعات میلگرد، صرفه‌جویی در هزینه‌ها است. زیرا میلگرد (فولاد) یکی از گران‌ترین مصالح ساختمانی است و بازیافت آن صرفه‌جویی زیادی ایجاد می‌کند.
- کاهش آسیب به محیط زیست: جدا از کاهش هزینه، بازیافت میلگرد قراضه نقش عمده‌ای در حفاظت از محیط زیست دارد. زیرا برخی از قراضه‌های فولادی حاوی ناخالصی‌های سمی هستند که می‌توانند باعث آلودگی خاک و آب شوند.
در کنار مزایای قابل توجه بازیافت ضایعات میلگرد، این روش معایبی نیز دارد که مهم‌ترین آن به زمان استفاده از ضایعات میلگرد باز می‌گردد.
- کیفیت پایین: برخی از گزارش‌ها نشان می‌دهد میلگردهای ضایعاتی که با صاف کردن و روش‌های دیگر مجددا استفاده می شوند در بسیاری از مواقع شکننده بوده و مقاومت کمی دارند. به همین دلیل استفاده مجدد از آن‌ها ریسک‌هایی به همراه دارد.
نحوه بازیافت ضایعات میلگرد
برای بازیافت و برگردادن میلگردهای ضایعاتی به چرخه استفاده مجدد، باید این مراحل را طی کرد:
مرحله ۱: جمع‌آوری
مرحله ۲: آماده‌سازی
مرحله ۳: پردازش و مرتب‌سازی
مرحله ۴: تمیز کردن و فرآوری
مرحله ۵: ذوب‌شدن و تولید محصولاین چرخه بازیافت میلگرد یک فرآیند تکراری است و هر بار پس از اتمام عمر مفید میلگرد آن را منتقل کرده، دوباره بازیافت می‌کنند و فرآیند تکرار می‌شود.
۱- جمع‌آوری: ابتدا باید میلگردهای ضایعاتی به ویژه در سازه‌های تخریب شده جمع آوری شده و با وسایل نقلیه به محل بازیافت منتقل شود.
۲- آماده‌سازی: برای بازیافت میلگرد ضروری است آن را پالایش کرد. بتن چسبیده به میلگرد یا پوشش میلگرد در میلگردهای روکش‌دار باید جداسازی شود. همچنین هر گونه زباله مانند چوب، پلاستیک و … باید حذف شود.
۳- پردازش و مرتب‌سازی: استفاده از مغناطیس برای تشخیص میلگرد آهنی و غیر آهنی اهمیت دارد. الکترومغناطیس‌های قدرتمند، آلیاژهای آهنی مانند میلگردهای فولادی را جذب می‌کنند، ولی روی فلزات دیگر مانند میلگردهای آلومینیومی بی‌تاثیر هستند. این مرحله با تفکیک میلگردها، فرایند بازیافت را ساده‌تر می‌کند.
۴- تمیز کردن و فرآوری: میلگردهای قراضه معمولا خرد می‌شوند این کار برای تسهیل فرآیند ذوب انجام می‌شود. همچنین قبل از بازیافت باید میلگردها تمیز شوند تا زنگ‌زدگی و آلاینده‌ها از بین بروند و میلگرد تمیز به مرحله بعدی برود.
۵- ذوب و تولید محصول: میلگردهای تمیز شده در یک کوره‌ی ذوب (معمولا کوره قوس الکتریکی) ذوب می‌شوند. سپس فولاد مذاب در قالب ریخته شده و از طریف ریخته‌گری‌های پیوسته اشکال و محصولات جدید ایجاد می‌شود. این محصولات برای مصارف مختلف صنعتی مانند ساخت‌وساز، تولید و غیره به صنایع استفاده می‌شوند.
قیمت ضایعات میلگرد چقدر است؟
قیمت میلگرد ضایعاتی معمولا بر اساس وزن آن مشخص می‌شود. برای محاسبه وزن باید ناخالصی‌ها مانند بتن، سیمان و زنگ آهنِ روی میلگردها حذف شود. آسیب‌دیدگی میلگرد و قابل استفاده بودن یا نبودن آن‌ها نیز در قیمت میلگرد ضایعاتی تاثیر دارد. در نتیجه ضایعات میلگرد باقی مانده از خطوط تولید، گران‌تر از میلگرد قراضه است که از ساختمان‌های تخریب شده استخراج می‌شود.
سخن آخر
ضایعات میلگرد به میلگردهایی گفته می‌شود که به دلایل مختلف مانند اشتباهات در تولید یا تخریب ساختمان‌ها غیرقابل استفاده می‌شوند. با بازیافت این میلگردها، می‌توان هزینه‌ها را کاهش داد و از آسیب به محیط زیست جلوگیری کرد. این میلگردها می‌توانند در پروژههای جدید یا تولید میلگردهای جدید مورد استفاده قرار گیرند.
از وبلاگ گروه صنعتی ایران کوپلر بازدید فرمائید.