میلگرد کمرکش، یک نوع میلگرد آجدار است که با توجه به محل استفاده و کاربردی که دارد، به این نام خوانده می‌شود. وظیفه اصلی میلگرد کمرکش این است که مانند کمربندی فولادی از کمانش میلگردهای قائم در دیوار برشی جلوگیری کند. البته از این نوع میلگرد، علاوه بر دیوارهای برشی، در قسمت‌های دیگر سازه نیز استفاده می‌شود. روش اجرای آن نیز که در این مقاله آورده‌ایم، با توجه به فلزی یا بتنی‌بودن سازه متفاوت است.

میلگرد کمرکش چیست؟

منظور از میلگرد کمرکش، آرماتورهای افقی است که غالبا در دیوارهای برشی اجرا می‌شوند. این میلگردها در هر المانی که استفاده شوند باید پشت آرماتورهای قائم قرار گیرند تا بتواند مانند کمربند عمل کرده و مانع از کمانش آرماتورهای قائم شوند.

از این رو میلگرد یا آرماتور کمرکش را اینگونه می‌توان تعریف کرد: « میلگرد کمرکش، میلگرد آجداری است که وظیفه آن کنترل فشار کششی و حفظ فاصله آرماتورها در سازه، به ویژه در دیوارهای برشی است».

مشخصات میلگرد کمرکش

میلگرد کمرکش از انواع میلگرد آجدار A2 یا A3 و به صورت زیر انتخاب می‌شود:

• میلگرد نوع A2 آج‌های دوکی مارپیچ دارد و برای میلگردهای خاموت یا کمرکش‌های دیوارهای برشی مناسب است.
• میلگرد A3 نیز دارای آج جناغی است که باعث می‌شود گیرش و استحکام بیشتری میان بتن و میلگرد ایجاد شود.

• سایز میلگرد کمرکش نیز با توجه به محل استفاده، نوع مقاومت مورد انتظار و … انتخاب می‌شود.

کاربرد میلگرد کمرکش

اصلی‌ترین کاربرد آرماتور کمرکش، افزایش استحکام و مقاومت کششی سازه و به خصوص دیوارهای برشی است. اما به طور کل از میلگرد کمرکش در کاربردهای زیر بهره می‌برند:

ساخت دیوارهای برشی: جهت مقابله با نیروهای جانبی مانند باد و زلزله و افزایش مقاومت کششی در دیوارهای برشی کاربرد دارد.

حفظ فاصله آرماتورها حین بتن ریزی: میلگرد کمرکش به صورت افقی و جهت حفظ فاصله آرماتورهای انتظار دیوار برشی نصب می‌شود.

ساخت تیر و ستون: استفاده از میلگرد کمرکش باعث خنثی کردن و کنترل فشار کششی و چرخشی در سازه می‌شود.

ساخت سازه های آبی: در سدها و پل‌ها به منظور افزایش مقاومت آن‌ها در برابر فشار آب استفاده می‌شود.

روش اجرای میلگرد کمرکش

همانطور که گفتیم کاربرد اصلی میلگرد کمرکش در دیوارهای برشی است. با توجه به این که سازه، بتنی یا فولادی است، اجرای دیوار و اجرای میلگرد کمرکش اندکی متفاوت بوده و شامل جزئیات زیر می‌شود:

اجرای میلگرد کمرکش در سازه های بتنی

در سازه‌های بتنی، آرماتوربندی ستون‌ها و دیوارها همزمان انجام می‌شود. به این صورت که ابتدا آرماتورهای قائم دیوارها و ستون‌ها در طول مناسب برش خورده و با آرماتورهای انتظار فونداسیون اورلب می‌شوند. در ادامه و پس از تکمیل آرماتوربندی ستون‌ها، میلگردهای کمرکش که نقش آرماتورهای افقی دیوار را دارند، برش و خم خورده (با خم ۹۰ درجه در دو انتها) و روی آرماتورهای قائم نصب می‌شوند.

اجرای میلگرد کمرکش در سازه های فلزی

در سازه‌های فلزی، ابتدا جوش ستون‌ها و اتصالات مربوطه تکمیل شده، سپس برشگیرهای اتصال ستون به دیوار نصب می‌شود. پس از تکمیل برشگیرها، میلگردهای قائم و سپس میلگردهای کمرکش برش و خم خورده و در جای خود نصب می‌شوند.

نکات اجرای میلگرد کمرکش

• میلگرد کمرکش و کلیه آرماتورهای افقی دیوارها در دو انتها باید با خم ۹۰ درجه به طول 12d مهار شوند.

• توجه داشته باشید اسپیسرهای حلقوی که برای حفظ پوشش میلگردها استفاده می‌شوند، باید روی میلگردهای کمرکش نصب شوند و نه روی میلگردهای قائم.

• در صورتی که محدودیت خم ۹۰ درجه در میلگرد کمرکش وجود داشته باشد، می‌توان از وصله های مکانیکی، مانند کوپلر یا جوشکاری میلگرد استفاده کرد.

• محل قرارگیری میلگردهای کمرکش باید به گونه‌ای باشد که پشت میلگردهای قائم قرار گیرند. در این صورت می‌توانند در برابر کمانش مقاومت کنند.