در این بخش از آموزش گروه صنعتی ایران کوپلر  به صورت تخصصی به موضوع ضوابط اجرایی کوپلر و آئین نامه‌های مربوطه پرداخته شده است. اجرای دقیق و بر اساس ضوابط اجرایی کوپلر باعث ایجاد استحکام و ضریب اطمینان بالا می‌شود.

ضوابط اجرایی کوپلر چیست ؟

وصله میلگردها به یکدیگر میتواند با به کارگیری وسایل مکانیکی خاص حاصل شود که به این نوع وصله وصله مکانیکی می گویند. کوپلر چیست و چه کاربردی دارد را در بخش های دیگر به طور مفصل توضیح داده شده است . در این راستا گروه صنعتی ایران کوپلر نسبت به تولید کوپلر راست گرد برای اتصال دو میلگرد هم سایز اقدام نموده است در این روش برای پیشگیری از تضعیف مقطع میلگرد به جای عملیات رزوه کاری قسمتی از میلگرد که باید رزوه شود، با ترکیب روش فرم دهی سرد تحت فشار و براده برداری به شکل رزوه شده در میآید. محصول یاد شده به شرط رعایت ضوابط فنی زیر برای میلگرد با قطرهای ۱۶ تا ۳۶ میلی متر قابل کاربرد است.

1. استفاده از وصله های مکانیکی در انواع سازه های بتن آرمه مانند تیر، ستون، دیوار و …. در صورت رعایت ضوابط طراحی و اجرایی مربوط به وصله های مکانیکی مطابق مبحث نهم مقررات ملی ساختمان ایران با عنوان طرح و اجرای ساختمانهای بتن آرمه و جدیدترین ویرایش آیین نامه318 ACI (فصل طرح لرزه ای) مجاز است.
2. وصله های مکانیکی مطابق 318 ACI بر دو نوع هستند در نوع اول وصله مکانیکی باید در کشش و فشار دارای مقاومت حداقل برابر 1.25A_bf_y (25/1 برابر مقاومت تسلیم میلگرد) باشد در نوع دوم وصله مکانیکی باید در کشش و فشار دارای مقاومت حداقل برابر 1.25A_bf_y (25/1 برابر مقاومت تسلیم میلگرد) بوده و همچنین وصله مکانیکی باید در کشش دارای مقاومت حداقل برابر با A_bf_su (مقاومت کششی میلگرد) باشد وصله های مکانیکی نوع اول نسبت به وصله های نوع دوم دارای محدودیت‌های بیشتری از نظر محل استفاده هستند مثلاً استفاده از وصله های مکانیکی نوع اول در فاصله ای مساوی دو برابر ارتفاع عضو از بر تیر و ستون در قابهای خمشی بتن آرمه ویژه مجاز نیست. بر این اساس تعیین رده کوپلر مورد نظر با انجام آزمایشات کشش میلگرد وصله شده به تعداد کافی بنا به نظر مشاور پروژه تعیین میگردد.
3. رعایت ضوابط فصل طراحی لرزه ای آیین نامه ACI318 در مورد استفاده از وصله های مکانیکی در سازه های با شکل پذیری متوسط و زیاد الزامی است تا ضوابط اجرایی کوپلر رعایت شود.
4. نحوه انجام آزمایش های کنترل کیفیت قطعه اتصال مکانیکی میلگرد باید بر اساس ضوبط استاندارد ASTM A1034 تعیین شود.
5. رزوه کاری میلگرد ساختمانی توسط دستگاه مخصوص و به روش فرم دهی سرد و به صورت مکانیکی انجام می گیرد.
6. کوپلرها به روش ماشین کاری و بدون نیاز به عملیات حرارتی و سختکاری تولید می‌شوند.
7. پس از رزوه کاری میلگرد برای جلوگیری از صدمه دیدن رزوه ها لازم است حتماً از درپوش محافظ ضربه استفاده شود.
8. فولاد مورد استفاده در ساخت کوپلر از انواع فولادهای مقاومت بالا بوده و مشخصات مکانیکی فولاد نباید از مشخصات فولاد CK45 کمتر اتخاذ شود.
9. استفاده از درپوش پلاستیکی به منظور جلوگیری از ورود مواد خارجی به داخل کوپلر الزامی است.
10. بستن آرماتور رزوه شده داخل کوپلر تا آخرین رزوه میلگرد الزامی است و پس از بسته شدن میلگرد نباید رزوه آرماتور خارج از کوپلر مشاهده شود. بدین منظور ضروریست طول ناحیه رزوه شده میلگرد متناسب با طول ناحیه رزوه داخلی کوپلر باشد. بدیهی است کنترل اجرای صحیح بستن کوپلرها بر عهده پیمانکار و دستگاه نظارت پروژه می باشد.
11. برای بستن آرماتور رزوه شده در کوپلر نیاز به گشتاور سنج (Torque meter) نیست و می‌توان بستن کوپلر را با آچار معمولی مانند آچار لوله گیر انجام داد بسته شدن تا آخرین رزوه به معنی بسته شدن صحیح کوپلر میباشد اما لازم است کنترل چشمی در مورد کلیه اتصالات انجام شود.
12. طول رزوه هر یک از میلگردها در طرفین کوپلر نباید از نصف طول کوپلر بیشتر باشد تا هر دو میلگرد با طولی برابر در داخل کوپلر قرار گیرند. برای اطمینان از این موضوع لازم است در وسط کوپلر مانع مکانیکی به طریق مقتضی از قبل ایجاد شده باشد.
13. انجام فرآیند رزوه کاری یک کار کاملاً تخصصی بوده و لازم است از افراد آموزش دیده استفاده شود.
14. لازم است برش انتهای میلگردها توسط اره دیسکی انجام گردد تا انتهای میلگرد کاملاً صاف بریده شود و سطح برش خورده کاملا عمود بر راستای طولی میلگرد به حاصل شود.
15. فولاد مورد استفاده برای کوپلر باید از نوع فولاد کربنی و مطابق استاندارد 1.1191 DIN باشد.
16. این نوع وصله های مکانیکی برای میلگرد تا رده 400 S قابل استفاده می‌باشند.
17. وصله های مکانیکی مورد نظر در صورتی که شرایط وصله های نوع اول بند ۲ فوق را دارا باشند از سایز ۱۴ الی ۳۶ میلی متر و در صورتی که شرایط وصله های نوع دوم را دارا باشند از سایز ۱۴ الی ۲۵ میلی‌متر قابل استفاده می‌باشد.
18. در صورتی که وصله مکانیکی در ستونهای سازه مورد استفاده قرار گیرد باید ظرفیت آن برای تمامی ترکیبات بارگذاری کنترل شود.
19. در سازه های با شکل پذیری زیاد استفاده از وصله های مکانیکی به شرطی مجاز است که وصله میلگرد در هر سفره میلگرد در هر مقطع عضو) به صورت یک در میان انجام شود و فاصله وصله ها در میلگردهای مجاور یکدیگر در امتداد طول عضو کمتر از ۶۰۰ میلی متر نباشد.
20. در صورتی که وصله مکانیکی در اعضای کششی مورد استفاده قرار گیرد فاصله وصله ها در میلگردهای مجاور هم در امتداد طول عضو نباید از ۷۵۰ میلیمتر کمتر در نظر گرفته شوند.
21. رزوه کاری به روش عملیات شکل دهی سرد فولاد سبب میشود تا ناحیه مذکور مستعد خوردگی گردد، لذا فراهم آوردن شرایط مناسب و مقاوم در برابر خوردگی در مناطق مرطوب یا حاوی مواد خورنده مطابق با آیین نامه های مرتبط ضروریست.
22. استفاده از این محصول در هر پروژه ساختمانی مستلزم انجام آزمایشات لازم و کافی به ویژه آزمایش کشش میلگرد وصله شده می‌باشد برای استفاده از این محصول لازم است قبل از بکارگیری در ساختمان حداقل سه نمونه آزمایش کشش و در حین اجرای ساختمان نیز به ازای هر ۵۰۰ عدد حداقل یک نمونه آزمایش کشش میلگرد وصله شده مطابق استاندارد ASTM 1034/A 1034M تحت نظر مشاور پروژه تا حصول اطمینان کافی از عملکرد صحیح کوپلر انجام شود. توصیه شده است که در پروژه های خاص بنا به اهمیت موضوع تعداد نمونه برداری برای انجام آزمایش کشش حداقل یک مورد به ازای هر ۵۰ عدد اتصال کاهش یابد مشخصات نمونه های مورد آزمایش باید دقیقاً مطابق نمونه های مورد استفاده در ساختمان باشند.
23. شرکت تولید کننده مسئول تامین کیفیت محصول بوده و دستگاه نظارت بر اجرای ساختمان نیز باید کلیه کنترل های لازم را به عمل آورد صدور این نظریه تضمین کننده کیفیت محصول کوپلرهای تولیدی شرکت پویا گستر رستاک نبوده و به هیچ وجه رافع مسئولیتهای تولید کننده پیمانکار نصب و دستگاههای نظارتی در تولید و استفاده از آن نمی باشد.